Schaakblindheid

Iedere schaker overkomt het wel eens dat hem een afgrijselijk slechte zet ontglipt. Als hij dronken en lallend in het café zou zitten snelschaken, zou hij de zet nooit hebben gespeeld. Maar in een gewone rustige partij, waarin hij bedachtzaam alle mogelijkheden heeft overwogen, ziet hij ineens iets triviaals over het hoofd. Het is een kwestie van concentratie, is steevast het commentaar. Ik geloof er helemaal niets van. Volgens mij is het een vorm van tunnelvisie.

In de KNSB-bekerwedstrijd met Dubbelschaak uit tegen Terneuzen had ik met zwart vrij veel bedenktijd verbruikt om een kansrijke stelling te krijgen tegen een zeer ongebruikelijke opening van mijn tegenstander. Maar na vijftien zetten had ik de stelling op het bord die ik voor ogen had gehad. Ik had een kleine verzwakking geaccepteerd voor mooi stukkenspel en ik dacht dat ik prima stond. Mijn tegenstander kennelijk ook, want hij bood remise aan. Zo’n remiseaanbod is voor de ervaren schaker hét signaal om nog eens goed na te denken. Als er iets niet blijkt te kloppen, kun je veilig remise aannemen. En de stand op de andere borden – schaken is een teamsport – gaf ook geen enkele aanleiding om enige druk te voelen. Op de zet die ik van plan was, ontdekte ik echter een verborgen mogelijkheid voor wit om zijn stelling duurzaam te versterken. Als ik verder wilde spelen, moest ik het anders doen. Er moest iets zijn, meende ik, want mijn stukken stonden uitstekend. Ik besloot met een kleine dreiging op de damevleugel, een koningsaanval voor te bereiden. Als hij zou proberen via dameruil de stelling te vervlakken, kon ik heel listig met tempowinst al mijn stukken richting witte koning manoeuvreren. Er klopte helemaal niets van. Toen ik twee zetten later de geplande manoeuvre uitvoerde, sloeg wit er met schaak een volle toren af. Ik kon meteen opgeven. En dat na meer dan veertig jaar oefenen!

Ach, het kan altijd nog erger. Tigran Petrosian (wereldkampioen van 1963 tot 1969) gaf in een gewonnen stelling tegen David Bronstein een volle dame weg. Vladimir Kramnik (wereldkampioen van 2000 tot 2007) liet zich voor de ogen van de wereld in betere stelling mat in één zetten door een computerprogramma. Wat er door een schaker heengaat op zo’n moment, kunt u zien op dubbelschaak.blogspot.com: een filmpje van Gary Kasparov (niet alleen de beste schaker aller tijden, maar beslist ook de meest expressieve) die een bok schiet tegen Vishwanathan Anand.





Opgave 346: wit forceert mat.

 De ultieme blunder is natuurlijk opgeven in gewonnen stelling. Het overkwam de witspeler in de stelling van opgave 346. Hoe kan wit mat forceren?

Opgave 345

In opgave 345 volgt op 1. Dc4-c2 het venijnige 1. … c5-c4! met de dreiging Lc5 gevolgd door Ph2. En op 1. Kf1-g1 is 1. … Dg3-f2+ 2. Kg1-h1 Te8-d8!! helemaal uit.

Deze rubriek verschijnt wekelijks op donderdag in Brabants Centrum. Op Schaaksite.nl wordt elke donderdag een link geplaatst naar het nieuwste stukje op dit blog. Alle informatie over de beoefening van de schaaksport in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.