Bent Larsen †

Schaakrubriek uit Brabants Centrum van donderdag 16 september

Nu de analyse van het schaakspel gedomineerd wordt door computertechnologie is het gemakkelijk om fouten aan te wijzen in het spel van de grote meesters van weleer. Dat kan onze verwondering over hun brille echter niet verminderen. Eén van de absolute toppers uit de hoogtijdagen van de schaaksport van voor het computertijdperk was Bent Larsen. Hij overleed 9 september 2010 op de leeftijd van 75 jaar.

Foto Chessbase

In 1956 won Larsen tijdens de schaakolympiade van Moskou voor Denemarken de gouden medaille aan het eerste bord. 14 uit 18 scoorde hij maar liefst, aanzienlijk meer dan wereldkampioen Botwinnik (9½ uit 13), die zich een aantal keren liet vervangen. Dit resultaat leverde hem de grootmeestertitel op. Het was het begin van een ongekende reeks toernooioverwinningen. Ik heb nog nergens een poging tot een uitputtend lijstje gezien, maar ik tel er zelf toch al gauw een stuk of veertig, waaronder diverse absolute toptoernooien.

In de jaren zestig was Larsen, samen met de legendarische Bobby Fischer, de enige grootmeester die de Russische schaakhegemonie kon betwisten. Hij werd gezien als een serieuze wereldkampioenskandidaat. In 1970 scoorde hij in Belgrado 2½ uit 4 aan het eerste bord in de beroemde match tussen de Sovjet-Unie en de rest van de wereld (1½ uit 3 tegen wereldkampioen Boris Spassky die zich in de laatste partij liet vervangen door Leonid Stein). Een jaar later werden zijn ambities echter geknakt door een 6-0 nederlaag tegen Fischer in de halve finale van het kandidatentoernooi om het wereldkampioenschap. Maar anders dan sommige biografieën suggereren, betekende de nederlaag niet het einde van Larsens carrière op topniveau. Zo won hij in 1976 met overmacht het interzonetoernooi in Biel.

Bent Larsen moet ook beslist herdacht worden als een vernieuwer van het schaakspel. Hij speelde met voorliefde zeer ongebruikelijke systemen, niet zo zeer om in de openingsvoordeel te behalen, maar veeleer om zijn tegenstanders in onbekende middenspelsituaties te lokken. Ich spiele auf Sieg heet zijn verzameling partijen tot en met 1970. Dat hij daarbij soms onverantwoorde risico’s nam en veel te optimistisch was, zij hem vergeven, maar zo slaagde hij er wel in alle wereldkampioenen die hij tegen kreeg, een paar keer te verslaan. U vindt die partijen hier. Alleen Kasparov, de eerste kampioen uit het computertijdperk, ontsprong de dans. Maar Anand moest er wel een keer aan geloven.

Opgave 340 komt uit een partij van Bent Larsen tegen regerend wereldkampioen Tigran Petrosian, gespeeld in Santa Monica 1966. Fritz analyseert de zwarte stelling kapot beginnend met 1. Dh3. Larsen speelde het heel anders en veel sterker! Ziet u hoe?

In opgave 339 kan wit mat forceren met 1. Dh4xh6+ g7xh6 2. Th3xh6+ Kh8-g7 3. Th6-h7+ Kg7-g6 4. f4-f5+ e6xf5 5. Th7-h6+ Kg6-g7 6. Pd4xf5 mat.

Deze rubriek verschijnt wekelijks op donderdag in Brabants Centrum. Op Schaaksite.nl wordt elke donderdag een link geplaatst naar het nieuwste stukje op dit blog. Alle informatie over de beoefening van de schaaksport in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.