Een kijksport

Een schaakspel ziet er mooi uit. Er zijn allerlei kunstzinnige ontwerpen gemaakt: stijlvol in twee kleuren op een licht en donker geblokt bord. Zelfs de standaardstukken, waar officiële wedstrijden mee worden gespeeld, zien er esthetisch verantwoord uit. Alleen gebeurt er zo weinig, vinden de netwerkcoördinatoren. De spelers zitten er als zoutzakken bij. En hooguit eens in de twee minuten zijn de nerds zo ver dat ze een zet kunnen doen.

Wie naar een schaakwedstrijd kijkt, moet er een beetje verstand van hebben. Anders is er niks aan. Maar geldt dat niet voor meer sporten en spellen?

Wanneer zelfs de dames van lichte zeden vermoeid zijn geraakt, zenden de commerciële omroepen sinds enkele jaren pokertoernooien uit. Poker is een simpel spelletje waar weinig aan te zien valt. Maar de pokerindustrie heeft een manier gevonden om het spel aantrekkelijk in beeld te brengen. Het urenlange passen en wachten op speelbare kaarten wordt eruit geknipt, de hoge inzetten worden met leuk tongue-in-cheek-commentaar begeleid en de verliezers worden door sexy modellen geïnterviewd. Omdat het om enorme sommen geld gaat, is het nog spannend ook. Dat is overigens niets nieuws. De meeste andere sporten, voetbal incluis, zijn live ook niet om aan te zien: de samenvatting maakt het leuk.

Ik heb nooit begrepen waarom schaakwedstrijden op die manier ook niet op televisie aan het grote publiek kunnen worden getoond. Schaken heeft immers aanzienlijk meer te bieden dan de meeste andere sporten en spellen. Het heeft een intellectueel niveau zonder weerga dat schreeuwt om uitleg, deskundig commentaar en smeetsiaanse lyriek.

Gelukkig heeft u de oude media om uw hobby te volgen niet meer nodig. We hebben internet. Van ieder toernooi worden de belangrijkste partijen live uitgezonden. Bij de wedstrijden in de wereldtop geven gevierde grootmeesters via chatboxen commentaar op de zetten van hun collega’s. Je kunt alle partijen na afloop in ieder gewenste snelheid naspelen. De diverse toernooisites in de wereld trekken dan ook miljoenen bezoekers. In oktober speelt: Kramnik tegen Anand om de wereldtitel in Bonn. In november volgt in Dresden de schaakolympiade. U kunt er bij zijn. De links vindt u via de Dubbelschaak-site.

Tijdens het Stukkenjagers-toernooi afgelopen weekend wist ik in drie van de zes ronden via de live-borden voor de koplopers het internet te bereiken. Daar ben ik trots op. Maar Tilburger Rick van Loy stal de show door op het podium al in de eerste ronde broodspeler Twan Burg van het bord te meppen. Van Loy had zwart. Opgave 236: zwart speelt en wint.



In opgave 235 wint wit met 1. Th7-g7+! Kg8xh8 2. Tg7-h7+ Kh8-g8 3. g6-g7 en na iedere torenzet van zwart volgt 4. Th7-h8+ met simpele winst.

U vindt een animated gif van de oplossing op www.dubbelschaak.nl. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week.

Vanaf groep 4

Je bent nooit te jong om te leren. Het is bijvoorbeeld heel goed mogelijk om kinderen al op kleuterleeftijd de basisspelregels van het schaakspel bij te brengen. De loop van de stukken hebben ze zo onder de knie en vaak vinden ze het nog leuk ook. Voor een schaakclub is het echter erg moeilijk om kleuters te begeleiden. Eén op één gaat het prima, maar in een groepje met kinderen van andere leeftijden is schaakles voor kleuters minder leuk, ook al omdat ze niet goed zelfstandig kunnen werken. Daarom neemt Dubbelschaak alleen kinderen aan die al een beetje kunnen lezen en schrijven.

Een jaar of zeven is de ideale leeftijd om met schaken te beginnen. Het taalgevoel is ver genoeg ontwikkeld om begrippen als links, rechts, schuin en recht te begrijpen. Ze pikken de zetten heel snel op en ook allerlei basiswendingen zoals slaan, ruilen, schaak opheffen en mat hebben ze binnen de kortste keren onder de knie.

Tijdens de lessen wordt gebruik gemaakt van de Stappenmethode van Van Wijgerden en Brunia. Van Wijgerden is Internationaal Schaakmeester en pedagoog. De helaas veel te vroeg overleden Brunia was didacticus. Hun methode speelt in op het ontwikkelingsniveau van basisschoolleerlingen vanaf groep 4. Stapsgewijs behandelt de methode de talloze trucs die het schaakspel zo leuk maken. Het verschil tussen Stap 1 en Stap 8 is vooral dat de trucs veel en veel dieper zijn. Ook de techniek van het eindspel en enige basiskennis van de openingstheorie komen in de latere stappen aan de orde.

Overigens wordt er op de jeugdschaakclub niet alleen les gegeven. Schaken is een spel, dus er wordt vooral gespeeld. En dan niet alleen gewoon schaken. Er zijn allerlei andere spelvormen bedacht om bepaalde facetten van het schaakspel te oefenen. Voor de loop van de stukken is “shuffleschaak” bedacht, waarbij niets wordt geslagen en het niet om de koning gaat, maar om de stukken zo snel mogelijk terug op hun plaats te krijgen. Om de namen van de velden en de notatie te oefenen vond Dubbelschaak “schaakdarten” uit, waarbij gericht moet worden op een zelfgemaakt schaakbord. Niet met pijltjes trouwens. Daar leent de motoriek van sommige schakers zich niet voor. Bij Dubbelschaak gebruiken we muntjes en een liggend bord.



Opgave 235 is een probleem van Kozlovski. Niet moeilijk, maar ook niet echt voor beginners. Ongeveer Stap 5 lijkt me. Wit wint en dat lukt niet met 1. g6-g7, want daarmee sluit wit z’n loper op en dan komt hij niet meer verder.



Opgave 234 was veel moeilijker. Stap 7 op www.stappenmethode.nl, waar dagelijks leuke schaakproblemen opstaan op ieder niveau. Wit wint met 1. Tc4-f4+ Kf5-e6 2. Tg7-e7+ Ke6-d5 3. Te7xe5+!! Kd5xe5 4. Pa3-c4+ Ke5-d5 (4. … Ke6 5. Pg5+ Kd5 6. Pd3+ Ke5 komt op hetzelfde neer) 5. Pc4-e3+ Ke5-e6 6. Ph3-g5+ Ke6-e5 7. Tf4-e4+ Ke5-d6 8. Te4-e6+!! Tf6xe6 9. Pg5-f7 mat. Helemaal geforceerd, maar wel erg diep.

U vindt een animated gif van de oplossing op www.dubbelschaak.nl. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week.

Grand Café Rembrandt

Later dit jaar verschijnt Pierre van Amelsvoorts Kroegenboek. Deze rubriek geeft op voorhand al een aanvulling over het schaakleven in de diverse Boxtelse etablissementen.

De Waltoren was nog maar net een fusie aangegaan met De Gestelse Pion toen Charles en Petra Melis aankondigden Gasterij ’t Huiske te verkopen. Het afscheid was hartelijk. Charles en Petra ontvingen een fraai Sri Lankaans schaakspel van de vereniging, maar uiteraard maakten de Dubbelschakers zich grote zorgen over de plannen van de nieuwe eigenaars, Geert en Colette van der Wal.

Terwijl de schaakclub enkele maanden onderdak vond in de serre van De Postiljon en de aula van het Jacob Roelandslyceum, werd ’t Huiske verbouwd tot Grand Café. De tijdelijke huisvesting klikte aardig, maar het bleef behelpen. Gelukkig waren de schakers na de verbouwing van harte welkom om terug te keren op de vertrouwde stek.

De accommodatie was erop vooruit gegaan. Vooral de zaal achter, waar de schakers altijd hun competitiewedstrijden tegen andere clubs afwerkten, was enorm opgeknapt. Maar de sfeer in het eetcafé en aan de bar was niet optimaal. Er ontbrak iets. En al gauw besloten Geert en Colette de verbouwing nog eens flink over te doen. De ingang werd verplaatst, de vloer werd verbeterd, er kwam ander meubilair en wat bij de heropening vooral opviel, waren de vele wandschilderingen en reproducties. Tot aan het plafond toe. Zo werd Grand Café Rembrandt geboren, een gezellige tent met een voor een eetcafé heel behoorlijke kaart.

Meer reclame is in een schaakrubriek natuurlijk ongepast, maar u zult begrijpen dat de schaakclub zich er bijzonder thuis voelt. Dubbelschaak houdt er iedere dinsdag clubavond. Komt u gerust vrijblijvend eens kijken. Dinsdag 19 augustus is er een avondje vrij schaken in Rembrandt. Op 26 augustus houdt Dubbelschaak een Algemene Ledenvergadering om het seizoen te openen. Een week later gaan de reguliere clubactiviteiten weer van start: een interne competitie (in verschillende niveaugroepen van beginners tot landelijk competitieschakers), rapidtoernooien, de Meierijcup, externe competitiewedstrijden, instructiebijeenkomsten en nog veel en veel meer. Alle informatie vindt u op http://www.dubbelschaak.nl/. Wie zich nu aanmeldt, kan nog overal aan meedoen.



Schakers vinden het in het café bijzonder leuk om elkaar lastige probleemstellingen voor te leggen. Tot iemand ineens een veel te moeilijke truc op het bord zet. Dan begint het gemopper. Bij opgave 234 mag u gerust even zuchten en steunen. Wit wint.



Ook opgave 234 was al lastig. Wit wint met 1. c6-c7 Kd6xc7 2. a5xb6+ Kc7xb8 3. b6-b7 en zwart is in zetdwang. Zijn koning moet spelen en dan volgt winnend 4. b7xb8D.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week.

Taveerne ’t Huiske

Later dit jaar verschijnt Pierre van Amelsvoorts Kroegenboek. Deze rubriek geeft op voorhand al een aanvulling over het schaakleven in de diverse Boxtelse etablissementen.

De ondergang van Café De Zwaan luidde een nieuw tijdperk in voor het Boxtelse schaakleven. De toenmalige club De Waltoren vond opmerkelijk gemakkelijk een nieuw onderkomen in Taveerne ’t Huiske aan de Rechterstraat, het adres waar Dubbelschaak nu twintig jaar later nog steeds haar verenigingsactiviteiten ontplooit. Maar er is in die tijd wel veel veranderd.

’t Huiske was het café van Charles en Petra Melis, die eerder in de Wilhelminastraat Skopas hadden geëxploiteerd, een luidruchtige dancing die hen geen windeieren had gelegd. ’t Huiske was een veel rustigere zaak, van meet af aan al een soort Grand Café. Maar wat vooral opviel in ’t Huiske, was de netheid. De inrichting was die van een bruine kroeg, maar het was er zo proper als in een operatiekamer. Wanneer twee schakers zich wat vroeger op de avond dan gebruikelijk van het speellokaal op de bovenverdieping naar het café begaven om daar onder het genot van een biertje nog wat na te schaken, werden ze herhaaldelijk met luide stemme door Petra naar boven gebonjourd, omdat ze anders wel eens sigarettenas in een asbak konden tippen.

Alles was altijd spik en span in het café, zelfs ten tijde van de vele verbouwingen die er achtereenvolgens werden uitgevoerd, want net als poetsen voor Petra, was klussen Charles lust en leven. De trap naar de bovenverdieping werd verplaatst, de toiletgroepen, de bar, van het één kwam het ander. Op een gegeven moment werden zelfs de toiletten op de bovenverdieping aangepakt. Of beter gezegd afgebroken, want ook boven pisten de schakers wel eens naast het potje.

Ondanks alle eigenaardigheden beviel het de schakers uitstekend in ’t Huiske. De zaalvoorziening was geweldig en de club kon er naast de competitie allerlei toernooien organiseren, van het Hoekpion-toernooi, jaarlijks op Koninginnedag, tot het Brabants Kampioenschap. De schakers kregen alle medewerking. De schrik sloeg de schaakgemeenschap dan ook behoorlijk om het hart, toen Charles en Petra de zaak verkochten en naar Luxemburg vertrokken.



Nog een plagerijtje waar schakers elkaar mee proberen af te troeven in het café. Opgave 233: wit wint.



Opgave 232 is een vereenvoudiging van een beroemde eindspelstudie van Troitzky. Wit wint verrassend met 1. Lg5-h6 Kg8-f7 2. g7-g8D!! Kf7xg8 3. Ke5xe6 Kg8-h8 4. Ke6-f7 en 5. Lh6-g7 mat.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week.

Café De Zwaan

Geïnspireerd door Pierre van Amelsvoorts Kroegenboek, dat later dit jaar zal verschijnen, beschrijf ik deze zomer in deze rubriek de etablissementen waar de Boxtelse schaakvereniging in de loop der jaren gehuisvest was. Dit keer: Café De Zwaan.

Halverwege de jaren tachtig besloot John van Unen Boxtel te verlaten. Hij verkocht de zaak en begon een pannenkoekenhuis in Woudsend. De Friese lucht zou Renate wellicht goed doen. De afscheidsfeestjes van de schakers duurden maanden. Het werd later en later, want de Niks moest op. Er hoefde niet eens meer voor betaald te worden. En John werd benoemd tot erelid van De Waltoren.

Het café werd overgenomen door Johan en Gérard, achternamen heeft voor zover ik weet niemand ooit gehoord, en omgedoopt in Café De Zwaan. De overgang viel het schaakvolk zwaar. Niet alleen waren de nieuwe eigenaars de herenliefde toegedaan, ze hielden er ook de gewoonte op na alle consumpties te noteren. Bovendien verdween de flipperkast. Gelukkig bleef de clientèle ongeveer hetzelfde: zo ongeveer alle drankzuchtigen uit de artistieke en links-intellectuele hoek van Boxtel. Helaas werd aan het broodnodige onderhoud niets gedaan, maar de zaak liep als een trein.

Zo goed zelfs dat de uitbaters al snel op het idee kwamen om hun Horeca-ambities uit te breiden. Ze verkochten het uitgewoonde Café-Billard aan ene De Koning, die er al gauw een soort supportershome van maakte. De schakers wisten niet hoe gauw ze moesten wegkomen. Korte tijd later werd het pand, waar sinds mensenheugenis roemruchte café’s waren gevestigd, gesloopt.

Johan en Gérard hadden intussen Het Vergulde Hert op de Markt overgenomen. Ze maakten er een voor schakers totaal ongeschikt maar erg succesvol scholierencafé van en doopten het om tot “Het Hart van Boxtel”. Zo werd het echter door niemand genoemd. Johan en Gérard zijn al lang uit Boxtel vertrokken, maar de bijnaam blijft “De Bips”.



Opgave 232 is een caféprobleem naar een studie van Troitzky. Wit speelt en wint.



Opgave 231 is een echt schaakprobleem voor dammers. Wit wint met een klassieke doorbraak beginnend met 1. g4-g5. Nu volgt op 1. … f6xg5 2. h4-h5 g6xh5 3. f4-f5 en wit haalt dame, en op 1. … h6xg5 2. f4-f5 g6xf5 3. h4-h5 en ook dan is wit er door.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week.