NK Vrouwen

Door Huub van Dongen

Wanneer dit blad bij u in de bus valt (alle stukjes uit dit blog worden eerst geubliceerd in Brabants Centrum, HvD), is net het Nederlands Schaakkampioenschap Vrouwen afgelopen. Het toernooi duurt ruim anderhalve week, maar tot nu toe heeft de pers er nauwelijks over geschreven. Nu ligt het voor de hand dat het dameskampioenschap in de media-aandacht naar de achtergrond wordt gedrongen door het gelijktijdig gehouden NK Algemeen. Dat staat in principe open voor beide seksen, maar geen vrouw heeft zich nog ooit gekwalificeerd. Toch is er over het NK Vrouwen veel interessants te melden en ik wil sportjournalisten, die per ongeluk dit stukje lezen, wel een paar suggesties doen.

Seksisme doet het altijd goed, daarom zou ik willen adviseren bij het artikel in elk geval een mooie foto van de 21-jarige ééneiige schaaktweeling Marlies en Laura Bensdorp te plaatsen. Daarna kun je meteen gaan fulmineren. Allereerst stel je natuurlijk aan de orde waarom in een denksport een apart vrouwenkampioenschap nodig zou zijn, met aansluitend de nóg interessantere kwestie waarom vrouwen in de top bij lange na niet het niveau halen van mannen. Fluisterend mag er misschien de Jaap Kooiman-achtige vraag aan toegevoegd worden of dat ook voor andere bezigheden geldt waarbij het op nadenken aankomt. En vervolgens poneer je keihard de stelling dat vrouwen van Nederlandse komaf kansloos zijn. In 1995 was voor het laatst een geboren Nederlandse kampioen. Daarna acht keer Zhao Qin Peng en drie keer Erika Sziva, meestal direct gevolgd door Thea Lanchava en Iwona Swiecik. Bovendien is één van de tien deelneemsters van dit jaar weliswaar in Nederland geboren, maar niet als vrouw.

De Brabantse pers kan het intussen een stuk positiever houden. De jongste deelneemster is de vijftienjarige Donna Schut, geboren in Best en spelend bij HMC Den Bosch. Ze moest even aan het niveau wennen, maar draait inmiddels keurig mee. En in de middenmoot vinden we ook de Bossche Bianca Muhren terug en Arlette van Weersel uit Etten-Leur. Het zou me niets verbazen als volgend jaar de 13-jarige Anne Haast uit Dongen zich ook plaatst. En dan doen de twee sterkste Brabantse schaakvrouwen Erika Sziva en Petra Schuurman nog niet eens mee. Het NK wordt steeds meer een match Brabant tegen de rest van Nederland. En we hebben steeds meer kans om te winnen. Schrijf dat maar eens in de krant!

Opgave 177 komt uit de eerste ronde van het NK Vrouwen. Ik zou hier beslist het sadistische 1. h2-h3 hebben gespeeld waarna zwart waarschijnlijk meteen opgeeft. Zhao Qin Peng telde het tegen Colleen Otten liever precies uit en begon met 1. Tc1xc8. Vraag van de week: hoe wint ze nu geforceerd materiaal.

In opgave 176 moest u de winst aantonen na 1. e4xe5 d6xe5 2. Pc4xe5 Df7xd5 3. Te2-d2!! Na 3. … Dd5xd2 vervolgde Jan Werle tegen Milan Mrdja met 4. Th5-h8+!! Kg8-g7 (4. .. Kxh7 5. Dh5+ is geforceerd mat) 5. Dg4-h3! en zwart gaf op.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.

Doping

In de wielersport is er de afgelopen maanden weer heel wat te doen geweest over doping. Talloze toppers uit het verleden hebben verklaard in hun succesjaren EPO te hebben gebruikt. Een nog grotere groep renners wordt verdacht van bloeddoping en gebruik van spierversterkers en is daarom op voorhand al geschorst.

Omdat schaken een sport is, is de schaakbond door de overheid verplicht ook een dopingreglement te hanteren. En wegens het gelijkheidsprincipe moet dat reglement precies hetzelfde zijn als in de wielrennerij. In het Nederlands Kampioenschap moet daarom een schaker met astma een medisch attest overleggen wanneer hij Salbutamol of iets dergelijks gebruikt, want in een hoge dosis wordt het een anabolicum en dus spierversterkend. Voor wie wegens bloedarmoede Aranesp (EPO) voorgeschreven heeft gekregen, is het nog maar de vraag of een attest volstaat, want dat middel is een doodzonde. Er gaan trouwens onder dopingdeskundigen al stemmen op om alle attesten af te schaffen, want met één been kun je geen wielrenner worden en dan heb je voortaan met astma ook maar gewoon pech. Dat sporten als schaken hetzelfde reglement moeten hanteren, wordt voor het gemak vergeten.

Toen enkele jaren geleden de discussie in de schaakbond over het verplichte dopingreglement fel oplaaide, zei Jan Timman dat er voor schaken geen doping bestaat. Het was wel dringend gewenst er onderzoek naar te doen. Want wanneer er een middel zou bestaan dat het heldere denken zou bevorderen, zo betoogde hij, zou het onmiddellijk verplicht gesteld moeten worden voor met name politici en bestuurders.

Een vergelijkbare redenering gaat op voor het volledig vrijgeven van doping in alle takken van sport. Cortisonen, anabolica, aranesp … het zijn allemaal geweldige geneesmiddelen die voor veel mensen de kwaliteit van het bestaan enorm kunnen verbeteren. Wat is er edeler dan al die middelen te testen op supergezonde vrijwilligers? Net zoals Goodyear en Michelin hun nieuwste ideeën uitproberen in de autosport voor ze ermee op de markt komen, kan de geneesmiddelenindustrie dan vrijelijk experimenteren in de Tour de France of desnoods op het Nederlands kampioenschap schaken. Dat opent ook totaal nieuwe wegen voor sponsoring.


Jan Werle, een jonge Nederlandse Grootmeester, won vorige week een sterk toernooi in Italië. In bovenstaande stelling speelde hij de fantastische doorbraak 1. e4-e5 d6xe5 2. Pc4xe5 Df7xd5 en kwam toen met het fraaie 3. Te2-d2!! Opgave 176: kunt u uitleggen waarom dat zo sterk is?



Op 1. … Pc6xd4 volgt 2. Tc5-h5! Door de penning van pion g6 kan zwart niets ondernemen tegen 3. Dh6xh7.

In plaats van 1. ... Pc6xd4 heeft zwart een aantal alternatieven:
A: 19. .. Rf8-c8 20. Ne2-f4 Qb6-d8 en nu wint wit met 21. Tc5-h5 gxh5 22. e4-e5
B: 19. .. Ra8-b8 20. Rf1–c1 Rf8-c8 en nu volgt dezelfde combinatie al houdt zwart het wel wat langer vol: 21. Rc5-h5 g6xh5 22. e4-e5 f7-f5 23. e5xf6 e7xf6 24. Qh6xh7+ Kg8-f8 25. Ne2-f4 Nc6-e5 26. Rc1xc8+ Rb8xc8 27. d4xe5 en zwart houdt het niet droog.
C: 19. .. f7-f6 20. Rf1–c1 is volgens Loek van Wely het beste. Er is geen directe winst, maar wit staat dan wel veel beter.

In de partij volgde 1. … Ld7-g4 2. Pe2-f4 Pc6xd4 3. Tc5-g5 Lg4-f3 (Ook na andere zetten is het snel uit. Bijvoorbeeld 21. .. f7-f5 22. Nf4xg6! of 21. .. Bg4-e6 22. Nf4-h5!) 4. Tg5-g3 en zwart gaf op.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.

Loek van Wely

Door Huub van Dongen

Aanstaande zaterdag begint het Nederlands Schaakkampioenschap. Het wordt voor het tweede jaar op rij gehouden in het Mediapark in Hilversum. Dat het toernooi op zo’n perfecte locatie is ondergebracht, mag zonder meer een groot succes van de KNSB worden genoemd. De bezetting van het kampioenschap laat echter veel te wensen over en wat dat betreft verdient het KNSB-bestuur grote verwijten.

De grootste aderlating is ongetwijfeld het afhaken van onze enige Nederlandse wereldtopper Loek van Wely. De Brabander Van Wely, woonachtig in Tilburg en geboren in Heesch, was van 2000 tot en met 2005 zes keer op rij Nederlands kampioen. Vorig jaar werd hij derde. Hij voelt zich op een geweldige manier geschoffeerd door de KNSB.

Van Wely is vooral des duivels over de Schaakolympiade van 2006. Bij het mislukte NK van dat jaar had hij met zijn derde plaats wat ratingpunten verloren en op grond daarvan werd hij achter de nummers één en twee Sergey Tiviakov en Ivan Sokolov op het derde bord gezet. Noch Tiviakov, noch Sokolov wisten op de hoge borden veel potten te breken en het Nederland eindigde teleurstellend twaalfde.

Van Wely is realist genoeg om te beseffen dat zulke dingen nu eenmaal gebeuren in de sport. Maar wat hem vooral steekt is dat achteraf uitkwam dat Tiviakov en Sokolov een hoger startgeld van de KNSB hadden gekregen dan de zesvoudige kampioen. Van Wely gaf te kennen daar niet blij mee te zijn, maar kreeg geen reactie van de bond. Toen hij zelf het initiatief nam alle oudzeer met de KNSB maar een keer uit te praten en daarvoor van Tilburg naar Haarlem reisde, stond hij na een kwartier al weer buiten omdat bondsvoorzitter Joop Roozeboom te kennen gaf geen tijd te hebben.

Voor Van Wely is het bijna een opluchting dat hij dit jaar niet meedoet. In het Nederlandse Kampioenschap heeft hij niets te winnen. Volgende week start hij in een supersterk toernooi in Foros, een kuuroord op de Krim, met louter wereldtoppers. Eindigt hij daar in de middenmoot, dan verdient hij meer ratingpunten en meer geld dan met een eerste plaats in het NK. Van Wely kennende gaat hij in Foros natuurlijk ook voor de eerste plaats.

Opgave 175 komt uit een partij Loek van Wely-Peter Svidler. Wit heeft net 1. Tc1-c5 gespeeld. Kan zwart nu geen materiaal winnen met 1. … Pc6xd4?

In opgave 174 won Karl Marx volgens de overlevering met 1. … Dd2-f2+ 2. Txf2 g3xf2+ 3. Kg1-f1 Ph5-g3 mat.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.

P.S. 20 juni. Het gaat niet goed met Van Wely in Foros. In de eerste ronde verloor hij van Lenier Perez Dominguez, zie foto. In de tweede ronde van Alexander Onischuk. Maar er is hoop, hij heeft de twee laagste ratinghouders nu gehad!

Oordeel en plan

Door Huub van Dongen

Over weinig politiek-sociologische begrippen wordt tegenwoordig met zoveel dedain gesproken als over de maakbaarheid van de samenleving. In de jaren zeventig moest je wel heel rechts zijn om niet te menen dat door overheidsingrijpen een mooiere, betere, eerlijkere en vreedzamere maatschappij gebouwd kon worden. De leidende politici droegen dat ideaal ook uit. Nu is ‘het geloof in de maakbare samenleving’ verworden tot een onpareerbare sneer van televisiejournalisten richting politici met ambitieuze plannen.

Tegenwoordig hebben politieke partijen geen ideologie meer. Politici vragen de burgers wat ze moeten doen. Fora als Standpunt.nl, dat louter ongenuanceerde ja-nee-antwoorden genereert, lijken meer invloed te hebben dan partijprogramma’s. Van politieke leiders is het charisma belangrijker dan het ideeëngoed. Zoals de wind waait, waait m’n rokje, is het algemene politieke devies. De Partij van de Arbeid heeft er een onderzoekscommissie voor nodig om te constateren dat de storm ook wel eens tegen kan zitten.

Hoe de minachting voor maakbaarheid is ontstaan, is een raadsel. Alles wat we hebben, hebben we samen gemaakt. De riolering is geen geologisch verschijnsel. Lantaarnpalen zijn geen bomen. De deltawerken zijn duinen noch rotskust of rif. Zelfs vrede en welvaart zijn geen natuurverschijnselen. Wat wij van politici mogen verwachten, begint dan ook met een analyse van hoe we ervoor staan en ideeën van waar we naar toe willen. Ze krijgen onze stem om die ideeën te verwezenlijken, planmatig en georganiseerd.

Het lijkt wel schaken. Wie het geloof in de maakbaarheid van zijn stelling verliest, kan beter opgeven. Oordeel en Plan is de beroemdste titel uit de onafzienbare reeks publicaties van onze vader des vaderlands Max Euwe. Euwe betoogt in het boek dat een schaker bij iedere zet de kansen en bedreigingen van zijn stelling moet analyseren om tot een oordeel te komen. Op basis van dat oordeel moet hij een toekomstvisie ontwikkelen: een plan waar zijn stukken naar toe moeten. Zelfs als het uiteindelijke doel, de overwinning, nog lang niet in zicht is, helpt Euwe’s methode de schaker om zijn stukken te laten samenwerken.

Hadden we in de politiek ook maar zo’n leerboek. Wouter Bos raad ik intussen aan met Oom Jan leert z’n neefje schaken te beginnen.

Opgave 174 komt uit een partij die aan Karl Marx wordt toegeschreven. Ouderwetse propaganda, natuurlijk. Zwart speelt en wint.


In opgave 173 wint wit met 1. Pe6-f8!! Kf7xf8 2. Kf5-e6 en zwart is in zetdwang. In een partij hernandez-Sula op de Olympiade van Thessaloniki in 1984 volgde 2. .. Pg7+ 3. hxg7 Kxg7 4. Kxd6 h5 5. Ke7 h4 6. d6 h3 7. d7 h2 8. d8D h1D 9. Df8+ Kh7 10. Df7+ Kh8 11. Dxf6+ en zwart gaf op. Andere verdedigingspogingen halen ook niets uit. Bijvoorbeeld: 2. ... Pc7+ 3. Kxd6 Pa8 4. Kd7 of 2. ... Kg8 3. Ke7. Als zwart nog iets wil proberen moet hij het op de eerste zet doen met het verrassende 1. ... Kg8! Eindspelliefhebbers wordt aangeraden deze stelling zelf te kraken. De oplossing vind je onder het volgende diagram.

In deze stelling haalt 2. Ke6 Kxf8 3. Kd7 Kf7 niets uit. Winst is wel te behalen met 2. Pe6 Kf7 3. Pd8+ Ke7 4. Pxb7! Kd7 5. Pd8! Kxd8 6. Ke6 Pc7+ 7. Kxd6 Pe8+ 8. Kxc5 Kd7 9. Kd4! en wits pionnenlawine moet de overwinning brengen. Ook winnend is 2. Pxh7! Kxh7 3. Kd6 Kxh6 4. Ke7 Pg7 5. Kxd6 Kg6! (5. ... Kg5 6. Ke7! f5 7. d6 en Kg5 staat ongelukkig omdat wit in veel varianten met schaak promoveert.) 6. Kxc5! (6. Ke7? f5 7. d6 fxe4 7. d7 Pf5+ 8. Kf8 Pd4 en zwart heeft de pion gestopt.) 6. ... Kg5 7. Kb6 Kf4 8. Kxb7 Kxe4 9. Kxa6 f5 10. Kb6 f4 11. a6 f3 12. a7 f2 13. a8D f1D 14. d6+ en 15. Dd5 en wits pionnen winnen gemakkelijk.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.