Als … dan …

Rubriek 3 maart 2011

“Als ik dit speel, dan kan hij dat doen, maar dan doe ik …” Zo ziet de denktrant van de schaker er vaak uit. Vooral in stellingen met niet al te veel mogelijkheden en waarin veel zetten een dwingend karakter hebben, kom je er ver mee. De schaker beargumenteert zijn zetten door hypothetische vragen te beantwoorden. Maar wanneer er erg veel mogelijkheden zijn, lukt dat niet. Dan beroept de ervaren schaker zich op algemene principes en beginselen.

Politici weigeren vrijwel iedere hypothetische vraag openlijk te beantwoorden. Dat is geen wonder. Het antwoord kan, zonder de gestelde voorwaarde, wel eens een geheel eigen leven gaan leiden. Dat zie je al in de reactie van journalisten op verkiezingsprogramma’s. Televisiepresentatoren en schrijvende pers zien daar bijna allemaal beloftes in die na de verkiezingen niet nagekomen zullen worden. Maar dat is een zeer oneerlijke voorstelling van zaken. Iedere partij zet in het verkiezingsprogramma wat er gaat gebeuren als de absolute meerderheid wordt gehaald. Als aan die voorwaarde niet wordt voldaan, kan je net zo goed afgaan op de algemene principes en beginselen van de partij. Helaas hebben veel partijen hun ideologische veren afgeschud en worden we geregeerd volgens de waan van de dag.

Ik schrijf deze column op de dag voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De grote vraag die nu overal wordt gesteld is: wat gebeurt er als de coalitie van VVD en CDA samen met gedoogpartner PVV geen meerderheid haalt in de eerste kamer. Sommigen beweren dat het kabinet dan niet verder kan, anderen menen dat regeren dan alleen wat moeilijker wordt. Maar de direct betrokken politici geven natuurlijk geen antwoord. Een andere urgente hypothetische vraag heb ik nog niet horen stellen. Wat gebeurt er als het CDA nogmaals halveert? Of de regering een meerderheid heeft in de eerste kamer, is dan nauwelijks meer relevant. Binnen het CDA zullen dan snel koppen gaan rollen en natuurlijk vooral van degenen die het kabinet Rutte mogelijk hebben gemaakt. Als u dit leest, weet u welke hypothese bewaarheid werd. Spannend!

Opgave 362: zwart wint.

 Wit heeft net met zijn loper een pion op d6 geslagen. Als zwart 1. … Dxd6 antwoordt, dan volgt 2. Lxf7 en de zwarte dame staat ongedekt. Speelt zwart 1. … Te8, dan is 2. Lxf7 ook dodelijk. En op de meeste andere zetten blijft wit gewoon een pion voor. Opgave 362: zijn dat voldoende argumenten om 1. Lxd6 te rechtvaardigen.

Opgave 361: mat in vier.

Wat Leonid Jarosj met de compositie van opgave 361 voor elkaar kreeg, grenst aan het onmogelijke. Schematisch: 1. a6-a7 en nu:

A: 1. … axb1D 2. axb8D (dreigt T of Dxf4+) Dxb2 (of 2. … De4 3. Dxf4 Dxf4 4. Txf4 mat) 3. Dxb3 Dc3 4. Dxc3 mat.

B: 1. … axb1T 2. axb8T Txb2 3. Txb3 (na 2. ab8D zou zwart nu pat staan!) Kxc4 4. Da4 mat.

C: 1. … axb1L 2. axb8L Le4 3. Lxf4 omdat wit ook tot loper promoveerde kan Le4 nu spelen, maar dan volgt 4. Le3 mat.
D: 1. … axb1P 2. axb8 P Pxd2 3. Dc1 Pd4 (op andere paardzetten volgt 4. Txf4 mat) 4. Pc6 mat.
Er zijn nog een paar nevenvarianten, maar ook daarin haalt wit steeds in vier zetten of minder het mat.

Deze rubriek verschijnt wekelijks op donderdag in Brabants Centrum. Op Schaaksite.nl wordt elke donderdag een link geplaatst naar het nieuwste stukje op dit blog. Alle informatie over de beoefening van de schaaksport in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.