Relikul en pseudowetenschap

Eindelijk gaan de dagen weer lengen. Op straat wordt de zonnewende gevierd met vuurkorven, glühwein en gezang. Thuis onder de boom is het behaaglijk warm, ideaal om het jaar af te sluiten met een mooi boek. Maar we moeten het ergste vrezen voor de leesliefhebbers, want hoog in de boekentoptien staat Dan Browns Het Verloren Symbool: net als zijn vorige beststellers een onvervalste thriller tegen de achtergrond van relikul en pseudowetenschap. Dit keer heeft het er echter alle schijn van dat Brown zijn schrijverstalent alleen aanwendt om zoveel mogelijk lezers te bekeren. Enorme bibliotheken vol boekenkasten laat hij omvallen om de lezer te overtuigen dat de oude heilige boeken al lang hebben beschreven wat de modernste wetenschap heeft ontdekt. En massameditaties, gebedsbijeenkomsten en healingsessies hebben aantoonbare gevolgen voor het gedrag van elementaire deeltjes, betoogt het boek. Om het er maar stevig genoeg in te peperen zet Brown de meest cruciale zinnetjes cursief. Er is niets verborgen, dat niet aan het licht zal komen.

Uiteraard zit het boek weer vol met allerhande kryptopuzzeltjes. De hoogintelligente en ongelofelijke rijke hoofdpersonen, weten van wanten met magische vierkanten en anagrammen. De lezer wordt steevast verslagen door hun ongelofelijke vernuft, maar dat is geen wonder, want ons lezers ontbreekt kennis, waardoor in het boek steeds opnieuw naar alinealange referaten met professorale uitleg moet worden gegrepen. Zo kunnen we het allemaal.

Bovenstaand diagram is ook zo’n soort puzzel, maar nu van eigen fabrikaat. Het is een groot raadsel hoe de tekst is gecodeerd. Gelukkig hebben we via een geavanceerd zoekprogramma op internet een vergelijkbare tekst kunnen achterhalen, maar ook die is jammer genoeg danig verminkt.

Het … … … … … … … .
Ge- … … … … … . Echt niet!
Een … … … … … … … .
Niet … … … … … . O zo!
Als … … … … … … … ,
voor- … … … … … (dat kán!),
blijft … … … … … … …
be- … … … … … . Echt waar!

Wie met een loep naar de puntjes kijkt, ziet dat het wel kleine paardenhoefjes lijken. Het begin van alle wijsheid komt uit het noordoosten. Kunt u de geheime boodschap achterhalen?

In hoofdstuk 77 komt Aleister Crowley voorbij. Browns schurk Mal’akh herinnert zich zijn boeken, citeert er een paar zinnen uit en speelt even met het begrip sacrificie, ‘opoffering’ dat Crowley (volgens Brown/Mal’akh) ziet als middel om ‘heilig’ te worden en zo goddelijke macht te verwerven. Brown vertelt erbij dat Crowley door de kerk werd veroordeeld als ‘de slechtste man die ooit geleefd heeft’ en de vertaler voegt nog een bêtise toe door Browns “from the early 1900s” te vertalen als “in het begin van de 19e eeuw”.

Tegenwoordig heeft nog nauwelijks iemand van Aleister Crowley gehoord, maar ik denk dat bijna alle lezers van deze rubriek een foto van hem in huis hebben. Hij staat op de cover van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, op de achterste rij de tweede van links. Aleister Crowley leefde van 1875 tot 1947. Hij was in zijn tijd een internationaal gevierd schrijver en een ware celebrity. De openlijke biseksuele Crowley maakte het in zijn leven zo bont, dat de toenmalige roddelbladen hem ‘The wickedest man in the world’ noemden, maar al hield hij zich met occultisme bezig, ik kan geen enkele bron vinden die een kerkelijke uitspraak over Crowley aanhaalt. Cultuurhistorisch kan hij overigens net zo goed als surrealist worden omschreven dan als satanist.

Ik kende Crowley al uit The Romantic Agony, het klassieke meesterwerk van Mario Praz over de Romantiek. Bovendien was Crowley een schaker. In zijn jonge jaren speelde hij aan het eerste bord van Trinity College en van het universiteitsteam van Cambridge. Hij was vrijwel onverslaanbaar en meende serieus dat hij wereldkampioen kon worden. Toen hij echter aan een toernooi in Berlijn mee wilde doen, kreeg hij naar eigen zeggen een spirituele ervaring. Hij zag de sjofele schaakspelers in de rokerige toernooizaal zitten om daarna onmiddellijk tot het mystieke inzicht te komen dat schaken als levensvervulling toch echt niets voor hem was.

Van Crowley zijn ook enkele schaakproblemen bekend. In nevenstaande stelling moet u met wit aan zet een mat in drie vinden. Het begint natuurlijk met een ‘sacrificie’. Als u de oplossing vindt, wat ik u van harte toewens, heeft u van de feestdagen meer te verwachten dan van het laatste woord in Browns Het Verloren Symbool: Hoop.

Alle informatie over de beoefening van het schaakspel in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.