Umgehung

Meer nog dan de eerste twee wereldkampioenen Steinitz en Lasker wordt Aäron Nimzowitsch beschouwd als de grondlegger van het moderne schaak. In zijn boek Mein System, dat voor het eerst in 1925 verscheen, introduceerde hij een groot aantal strategische concepten. Toen waren ze wereldschokkend. Nu zijn ze gemeengoed. Bovendien gaf hij als eerste een duidelijke omschrijving van een aantal oeroude principes. Eén daarvan is de ‘Umgehung’, de omtrekkende beweging. Als het op de rechtstreekse manier niet lukt, probeer het dan eens van een andere kant.

Plaatselijke politici zouden allemaal een beginnerscursus in de schaakstrategie moeten volgen, want het principe is gemakkelijk te veralgemeniseren. Ook buiten het schaakspel werkt het altijd. Als het niet linksom kan, dan wellicht rechtsom. Kan het niet uit de lengte, dan wellicht uit de breedte. Lukt het aan de westkant niet, omdat daar geen plaats is en veel te veel oppositie, dan is er wellicht ruimte in het verlaten weiland aan de oostkant van de A2.

Het eenvoudigste voorbeeld treft u in het volgende diagram.



Wit moet om te winnen met zijn koning zijn pion helpen. Hij moet voor de pion komen. Dat lukt niet als hij de kortste weg bewandeld. Na bijvoorbeeld 1. Kd2 Ke7 2. Kd3 Kd6 3. Kc4 Kc6 is de oppositie van de tegenpartij te sterk. Met een omtrekkende beweging lukt het wel: 1. Kd1-c2 Kf8-e7 2. Kc2-b3 Ke7-d7 3. Kb3-a4 Kd7-c6 4. Ka4-a5 Kc6-b7 5. Ka5-b5 en zwart moet de oppositie opgeven, waarna de witte koning voor de pion de weg naar b8 kan effenen. Bijvoorbeeld: 5. ... Ka7 6. Kc6 Kb8 7. b5 Kc8 8. b6 Kb8 9. b7 Ka7 10. Kc7 en wit haalt dame.



Wie wil checken of hij het allemaal heeft begrepen, wordt opgave 252 aanbevolen. Wit speelt en wint. Let erop dat wit niet kan winnen met een randpion.



Opgave 250 kwam uit de partij Judith Polgar-Azmaiparashvili, Amsterdam 1989. Wit won met 1. Lf6xe5 Lg7xe5 2. Tb5xe5! En hoe wit ook op e5 terug slaat, hij verliest met 3. Pe4-f6+ de dame.

Alle informatie over het schaken in Boxtel staat op dubbelschaak.nl.