Schandaal

In alle sporten hebben scheidsrechters het moeilijk. Als ze al geen bal door de strot krijgen geduwd, worden ze uitgescholden. Zelfs in de schaaksport, waar de scheidsrechters meestal letterlijk zitten te slapen, lopen de emoties soms hoog op.

Deze week wordt in Haaksbergen het Nederland Kampioenschap gespeeld. De scheidsrechter kon meteen aan de bak, want de nummer één van de Nederlandse ranglijst, Sergei Tiviakov, kwam - al voor het toernooi afgelopen vrijdag goed en wel was begonnen - remise overeen met Sipke Ernst, zijn tegenstander komende zondag in de laatste ronde. Zo creëerde hij een dag vrij, om mee te kunnen doen in een lucratieve wedstrijd in de Kroatische clubcompetitie. Tiviakov’s handelwijze is zonder meer een grove belediging voor het publiek en de organisatoren. De scheidsrechter bij het toernooi wees er dan ook terecht op dat iedereen die tijdens een ronde niet aan het bord verschijnt een reglementaire nederlaag krijgt toebedeeld.

Er gingen een paar dagen overheen. Schaken is voor zo ver ik weet de enige sport waar met de scheidsrechter over van alles en nog wat onderhandeld kan worden. Maar die hield voet bij stuk, terwijl de KNSB bovendien liet weten dat afwezigheid bij de prijsuitreiking contractbreuk inhield. Na afloop van de derde ronde besloot Tiviakov daarop om zich terug te trekken uit het toernooi.

Zo is een situatie ontstaan die voor iedereen onbevredigend is. Het toernooi was al gedevalueerd door het onvermogen van de schaakbond om voldoende sponsors te vinden. Toppers als Van Wely, Smeets, Stellwagen en Timman spelen daarom niet mee. Voor de bedrijven die wel geld in het toernooi staken, is de aftocht van Tiviakov een klap in het gezicht en ook de schaakliefhebber mag zich bekocht voelen. Bovendien verliest het toernooi voor de overige deelnemers veel van zijn aantrekkelijkheid. Weliswaar hebben allerlei subtoppers nu een gerede kans Nederlands Kampioen te worden, maar meerdere spelers deden uitsluitend mee om te proberen een grootmeesterresultaat te scoren en dat zit er zonder de deelname van Tiviakov niet meer in. Het zou mij niets verbazen als deze week talloze heftig geuite frustraties de landelijke pers halen: spelers die met stukken gaan smijten, sponsors die hun steun intrekken, relletjes onder het publiek …

Het zwaarst benadeeld is de jonge grootmeester Robin Swinkels uit Asten. Hij verkeert al een jaar lang in bloedvorm en wist in de tweede ronde zelfs de grote Tiviakov te verslaan. Het is de vraag of hij, nu alle uitslagen van Tiviakov worden geschrapt, alsnog voor de titel kan gaan.


In de diagramstelling heeft Swinkels met wit Tiviakov al behoorlijk ingemetseld. Hij speelde hier de klassieke doorbraak 34. f4-f5! Ld3xf5 (ook na andere zetten wordt zwart snel onder de voet gelopen) 35. Pe3xf5 e6xf5 36. Lg2xd5 Pf8-e6 om de partij vervolgens met een zeer prozaïsche zet snel te beslissen. Opgave 285: ziet u het ook?

Alle informatie over de beoefening van de schaaksport in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl. De foto bij dit artikel is van Ab Scheel.