Kinderboeken

Het meest bekende schaakboek voor kinderen is waarschijnlijk nog altijd Oom Jan leert zijn neefje schaken, van Albert Loon en Dr. Max Euwe. Het werd voor het eerst uitgebracht in 1935 toen Euwe wereldkampioen was. Zijn naam stond vooral op de kaft om de verkoop te bevorderen. Tegenwoordig staat het boekje integraal op internet. Het heeft een lichte toon, maar wie het leest, zal heel wat oubolligheid moeten kunnen pruimen.

Er waren in die tijd al heel wat boeken gepubliceerd om schaken te leren, ook door Euwe, maar Oom Jan is waarschijnlijk wereldwijd het eerste leerboek gericht op kinderen. Zoals in die tijd gebruikelijk, begint het met de uitleg van de spelregels om vervolgens direct over te stappen op de behandeling van een aantal algemene principes van de opening, het middenspel en het eindspel. Moderne schaakmethodes sluiten veel meer aan bij het ontwikkelingsniveau van de kinderen voor wie ze zijn bedoeld. De Stappenmethode van Van Wijgerden en Brunia besteed in het begin vooral veel aandacht aan het pakken van stukken, want jonge kinderen vinden dat nou juist het leuke van het spel. Later leren de kinderen materiaalverlies te voorkomen en nog later om op mat te spelen. Openingstechnische adviezen en de strategische aanpak in middenspel en eindspel komen pas veel later in de hogere stappen aan de orde.

Jammer genoeg heeft de Stappenmethode ook een groot nadeel: het is een serie gortdroge werkboeken, verluchtigd met enkele schaakcartoons. Voor kinderen die van lezen houden, heeft de methode weinig te bieden. En schaken is toch zo veel meer dan alleen zetjes doen. Sterker nog: naast de Stappenmethode is er praktisch niets te krijgen.

Deze rubriek is groot genoeg voor een volledige opsomming en korte bespreking van al wat er is. Ik begin er niet aan, want ik wil graag positief blijven. De enige twee boekjes die ik kan vinden, die echt aanspreken en goed aansluiten bij het niveau van kinderen die al een tijdje op een club zitten, zijn Schaakvermaak 1 en 2 van Pascal Losekoot, uitgegeven bij Cosmox. Wie een boekenweekgeschenk wil ontvangen, moet ze via de boekwinkel bestellen, maar het gaat sneller via internetverzendhuizen als De Beste Zet.

Opgave 242 is niet kinderachtig. Zwart speelt en wint.

In de stelling van opgave 241 speelde zwart 1. … f7-f5. Veel beter was 1. … Lg4. Na de partijvoortzetting kon wit winnen met het instructieve 2. d4-d5! Waarmee wit precies op het juiste moment de stelling opent. Het beste is nog 2. … Dd7xd5 3. Lb2xg7 Kg8xg7 4. Pd2xc4 Dd5xd1 5. Te1xd1 Le6xc4 6, Te2-d2 maar in deze stelling is wits toren veel sterker dan zwarts loper en pion.

Alle informatie over het schaken in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.