Een musical

Merano, de voormalige hoofdstad van het graafschap Tirol, is niet groot, wel toeristisch. Het plaatselijke Kurhaus annex Casino Municipale wordt wel het mooiste gebouw van de Alpen genoemd. Jugendstil. En er heeft zich heel wat afgespeeld.

“The spa no connoisseur of spas would miss”, zo wordt het beschreven in het openingsnummer van de Musical Chess van Benny Andersson, Björn Ulvaeus en Tim Rice. Hun libretto is geïnspireerd door de WK-match Karpov-Kortsjnoj die in 1984 in Merano plaatsvond. Voor Kortsjnoj, die in 1976 de Sovjet-Unie ontvluchtte, was het de laatste kans om zich op WK-niveau te etaleren. In de schaakmatch kwam hij er niet aan te pas. Buiten het schaakbord veroorzaakte Kortsjnoj echter zo veel commotie dat zijn Waterloo zelfs tot ABBA doorgedrongen moet zijn.

Voor de belangrijkste gebeurtenis uit de Meraner schaakgeschiedenis moeten we echter terugkeren naar 1924. In dat jaar huisvestte het Kurhaus een groot en sterk bezet internationaal schaaktoernooi. Het werd gewonnen door Ernst Grünfeld, naar wie de Grünfeld-Indische verdediging is genoemd. Hij werd alleen verslagen door Akiba Rubinstein, die toen al lang over zijn top heen was, maar tot op de dag van vandaag tot de sterkste schakers aller tijden wordt gerekend.

Rubinstein, een geweldige openingsspecialist, deed iets opmerkelijks tegen Grünfeld: hij introduceerde een nieuw plan om met zwart het oeroude aangenomen damegambiet te verbeteren. De zwarte opzet vond al snel navolging: onder andere Euwe en Botwinnik begonnen het te spelen. Het systeem werd de Meraner genoemd en het vormt de basis van wat tegenwoordig het Semi-Slavisch heet, een complex van openingssystemen stuk voor stuk uitgedacht om de Meraner aan te pakken, te verbeteren of juist te omzeilen.

Deze maand wordt in Bonn een WK-match gespeeld tussen Viswanathan Anand en Vladimir Kramnik. In de 3e en 5e partij keerde Anand met zwart terug naar de oervorm van de Meraner, al speelde hij het natuurlijk net even anders. Tot twee keer toe kwam er een vlijmscherpe stelling op het bord waarin Anand zich superieur toonde aan zijn grote opponent. Kramnik en zijn team zullen snel iets op de Meraner moeten vinden. Anders wordt de match nooit een musical.



Opgave 244 komt uit Grünfeld-Rubinstein 1924, de stampartij van de Meraner. Wit heeft het centrum, zwart wat ruimte op de damevleugel, maar vooral een geweldige lange diagonaal. Wit speelde hier 1. f2-f4 om pion d4 te dekken en op de volgende zet met 2. g2-g3 de zwarte dame in moeilijkheden te brengen. Dat was geen goed idee. Waarom niet?



Opgave 243 kwam uit een rapidpartij tussen Kramnik en Anand, gespeeld in Nice 2008. Anand won verrassend met 1. … Df4-f3!! Het mat beginnend met Th7-h1 is niet meer te vermijden, of wit de dame nu slaat of niet. Er volgde nog 2. c6xb7+ Kg6-f5 en wit gaf op.

Op de geheel vernieuwde website van Dubbelschaak vindt u alle informatie over het schaken in Boxtel en links naar alle internetcommentaar op de match Anand-Kramnik.