Een voorgift

Dr. Emanuel Lasker (1868-1941) was schaakwereldkampioen van 1894 tot 1921. Dat hij de titel ooit verloor, is de enige smet op zijn carrière; hij hoorde tot kort voor zijn dood tot de absolute wereldtop.

Over Lasker doet een merkwaardig verhaal de ronde. Op een passagiersschip onderweg van Europa naar de Verenigde Staten zag Lasker dat de kapitein een schaakstelling zat te analyseren. Lasker ging naar hem toe en vroeg waarom hij in zijn eentje speelde. De kapitein vertelde dat niemand tegen hem wilde schaken omdat hij veel te sterk was en hij nodigde Lasker uit voor een partijtje. Om het krachtsverschil te compenseren zou de kapitein Lasker een dame voorgeven.

Lasker deed zijn uiterste best de partij niet al te opzichtig te verliezen. Dat lukte en hij eiste onmiddellijk revanche. Alleen wilde hij het zelf nu wel eens zonder dame proberen, want dat was kennelijk heel gunstig. Dan had de koning immers meer ruimte en kon je eerder lang rokeren. Lasker hield die belachelijke redenering zo lang vol tot de kapitein toegaf. U begrijpt zijn lot. Lasker won. De kapitein kwam pas weer bij zinnen toen Lasker zich bekendmaakte.

In het schaakspel doen allerlei verhalen de ronde over voorgiftpartijen. De tegenstander van de beroemde Duitse schaakheld uit de 18e eeuw Adolf Anderssen vroeg nadat hij met een dame meer had verloren of Anderssen misschien de ‘echte’ Anderssen was. “Nee”, verklaarde Anderssen: “De echte Anderssen geeft mij weer een dame voor”.

In werkelijkheid is het bijna niet te doen. Alleen tegen absolute beginners die in het wilde weg materiaal weggeven heeft de expert met een dame minder nog enige kans. Het is alsof je je met je onderneming in het economische verkeer moet begeven, terwijl je ineens dertig procent van je vermogen mist. Zoals we allemaal weten is het al erg genoeg als de economie er drie en half procent op achteruit gaat.


Van Lasker is ook een fantastische eindspelstudie bekend. Opgave 258: wit speelt en wint. De oplossing lijkt op een verhaal dat steeds in herhalingen valt om dan ineens tot een verrassende frappe te komen.


In de competitiepartij Van Rijsewijk-Tom van Stiphout kon zwart hier de winst forceren met 1. … b4-b3+! 2. a2xb3 (of 2. Kb1 Pb4!) 2. … a4-a3! 3. Kc2-b1 Pd3-b4! en de zwarte pion loopt door.

Alle informatie over het schaken in Boxtel vindt u op dubbelschaak.nl.