Viktor de Vriendelijke

De WK-match van 1978 tussen Karpov en Kortsjnoj in Bagaio City is één van de meest roemruchte uit de schaakgeschiedenis. Het begon allemaal met een zekere Zoechar, een parapsycholoog die deel uitmaakte van de Karpov-delegatie.

Zoechar nam bij iedere partij op de eerste rij plaats om doordringend naar Kortsjnoj te staren. Na enkele partijen kreeg Kortsjnoj er genoeg van en protesteerde luidkeels tot Zoechar een paar rijen naar achteren werd verbannen. Vervolgens kregen we het yoghurt-incident. Karpov had de gewoonte halverwege de partij een bekertje yoghurt te nuttigen, maar volgens Kortsjnoj werden er door te variëren in de smaak boodschappen aan hem doorgegeven. Toen Zoechar na dat protest in de volgende partij weer op de eerste rij ging zitten, was Kortsjnoj voorbereid. Hij had twee yogi’s in gele jurken bereid gevonden in lotuszit voor de parapsycholoog plaats te nemen om zijn kwaadaardige invloed te neutraliseren.

Op het schaakbord was de match over zes gewonnen partijen van wisselend niveau. Na 27 partijen stond het 5-2 voor Karpov, maar net als vier jaar eerder raakte Karpov zichtbaar vermoeid. Kortsjnoj won drie van de vier volgende partijen en kwam zo op 5-5. In de 32e partij was de spanning te snijden, maar Karpov bewees een zeer koele kikker te zijn. Hij beantwoordde de ongebruikelijke opening van Kortsjnoj met een scherpe partijopzet en voerde de partij met vaste hand naar winst.

Een grote deceptie, maar Kortsjnoj probeerde het gewoon opnieuw. In 1981, inmiddels vijftig jaar oud, won hij de kandidatenmatches weer. Dit keer was Karpov in een match over 20 partijen echter duidelijk te sterk: 11-7.

Kortsnoj is het steeds blijven proberen. Z’n concurrenten van vroeger zijn allemaal met schaken gestopt. In 2006 won hij op zijn 75e zijn eerste officiële wereldtitel, het Wereldkampioenschap senioren. Maar niemand hoeft er raar van op te kijken als hij het ook nog eens bij de jeugd gaat proberen. Hij staat nog steeds hoog op de wereldranglijst en sinds vorig jaar zit zijn rating weer in de lift! Het grote verschil met vroeger: hij heeft tegenwoordig zelfs voor zijn tegenstanders vriendelijke woorden over.

Opgave 194 komt uit de 21e partij van de match Karpov-Kortsjnoj uit 1974. Karpov heeft zich met zwart abominabel opgesteld en wordt nu geslacht. Ziet u hoe?

In de stelling van opgave 193 gaf Averbach zijn partij tegen Kortsjnoj op. Na 1. Kc2-d2 volgt 1. … Tc4-c1!! en de h-pion loopt door. Na 1. Kb3 is 1. … Tc3+! en 2. … Txd3! nóg handiger.

Viktor Kortsjnoj geeft op 30 oktober een lezing in Grand Café Rembrandt. U kunt zich nog aanmelden via www.dubbelschaak.nl.