donderdag 26 juni 2008

Doorgeefschaak

In clubverband wordt er veel meer gebridged dan geschaakt. Bridge heeft het grote voordeel dat het in paren wordt gespeeld. Dat is gezellig. En bovendien gaat het lekker vlot. Zodra er een hand gespeeld is, worden er nieuwe kaarten gedeeld. Een fout verknoeit één spel, niet een hele avond. Kom daar in het klassieke schaken maar eens om: één potje duurt een uur of vier en één foutje kan een hele avond zorgvuldig plannen en rekenen totaal verpesten.

Gelukkig kent het schaakspel ook andere disciplines. Bij snelschaken of vluggeren (schaken met een bedenktijd van maar een paar minuten per persoon per partij) is een fout lang niet zo desastreus. Bovendien kun je zo een heleboel potjes op een avond spelen, waardoor je in elk geval na afloop niet wakker ligt van die ene zwakke zet of die ene gemiste kans. Heel populair is tegenwoordig ook het snelschaken in tweetallen. Veel schaakclubs organiseren deze zomer tweetallentoernooien op caféterrassen. Dubbelschaak houdt als seizoensafsluiting op 28 juni een tweetallentoernooi in Grand Café Rembrandt, bij mooi weer vooral achter in de tuin, waarbij de sterkste en zwakste spelers aan elkaar gekoppeld worden, zodat iedereen ongeveer gelijke kansen krijgt.

Maar het dichtst bij bridge komt wel het doorgeefschaak. Ook hierbij wordt in tweetallen gespeeld. De ene partner speelt met wit, de ander met zwart. Een stuk dat geslagen wordt, geef je aan je teamgenoot. Die mag het als zet op een leeg veld op het bord plaatsen. Hierdoor ontstaan al snel heel bizarre stellingen die om een totaal andere strategische aanpak vragen. Ook allerlei standaardtrucs werken niet meer. Het spel is heel gezellig en werkt bij doorgewinterde schakers, net als het bridgespel, vooral op de lachspieren. Dat komt omdat schakers niet gewend zijn afhankelijk te zijn en het niet kunnen laten de partner hilarische suggesties te doen, vooral als ze zelf dringend materiaal nodig hebben.

Jammer genoeg zijn de spelregels niet overal hetzelfde. Meestal mag je nieuwe stukken alleen op de middelste vier rijen plaatsen, maar in het reglement van de schaakbond mag een nieuw stuk ook op de 2e en 7e rij verschijnen. En in het Engelse bughouse mag je zelfs meteen schaak of mat geven. Maar alleen bij Dubbelschaak mag je suggesties roepen als: “A horse, a horse, my kingdom for a horse”!



In het schaakspel kun je niet alleen materiaal uitwisselen. Ook ideeën. In de stelling van opgave 227 wint wit aan zet. Maar zwart aan zet ook, op dezelfde manier. Ziet u hoe?



In de stelling van opgave 226 zal iedere schaker wel even naar 1. Te3xe4!! kijken en de zet meteen verwerpen, want na dameruil verlies wit een toren. Fischer speelde het in 1970 toch en beantwoordde 1. … Dc7xg3 heel verrassend met 2. Te4xd4!! Zwart kan zijn dame niet redden en verloor snel na 2. … Dg3-g4 3. Td4xg4 Ld7xg4 4. Ld3xg6. Wit heeft een loper en twee pionnen voor de toren. De sterke vrijpion op f6 is beslissend.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. Wie geen blogger is, kan 'anoniem' inloggen, maar zet er dan wel even je naam bij; volledig anonieme reacties worden verwijderd.

vrijdag 20 juni 2008

New in Chess

“The best chess magazine in the world” schrijft Uitgeverij New in Chess op www.newinchess.com over het gelijknamige tijdschrift. Ik zou er bijna aan toe willen voegen dat New in Chess de beste schaakuitgeverij ter wereld is. Zelfs al schort er een kleinigheidje aan.

New in Chess ontstond in 1984 uit het roemruchte tijdschrift Schaakbulletin. Dat was een blad met grote pretenties, die vooral waar gemaakt werden dankzij Donners recalcitrante stukjes. Maar ook Hans Ree schreef in dat blad. En Tim Krabbé. Schaakbulletin, uitgegeven door Willem Andriessen, was wezenloos populair onder Nederlandse schakers, maar leed een kwijnend bestaan. Tot Uitgeverij Elsevier wilde investeren in een elektronische databank met schaakpartijen geclassificeerd naar opening. Die database vormde de basis van een enorm sleutelboek met de belangrijkste schaakpartijen uit de geschiedenis, jaarboeken met updates en een Engelstalig tijdschrift. Het werd een internationale hit.

Elsevier hield het al gauw voor gezien. Met het schaakspel is ondanks de verkoopcijfers nauwelijks groot geld te verdienen. Maar New in Chess ging als zelfstandige uitgeverij verder en brengt sindsdien ieder half jaar een ‘Yearbook’ uit. Acht keer per jaar wordt bovendien een ‘maandblad’ gepubliceerd, met Jan Timman als hoofdredacteur en Gary Kasparov als vaste columnist. Ook het literaire schaaktijdschrift Matten (zonder schaakdiagrammen) is een uitgave van New in Chess.

Wat er schort aan New in Chess is de actualiteit. Daar hebben concurrenten als Schaaknieuws en http://www.schakers.info/ zich op gestort. New in Chess trekt er zich niets van aan. Het recent verschenen Yearbook heet “Fischer’s opening legacy”. Ook het laatste nummer van het magazine is voor de helft aan Fischer gewijd, net als het literaire schaaktijdschrift Matten. Fischer overleed al in januari.

Laat u overigens niet weerhouden de trilogie aan te schaffen. Er staat volop wetenswaardigs in. Misschien is New in Chess’ gebrek aan actualiteit zelfs wel het geheim van het succes.


Opgave 226 is een moeilijke. Fischer met wit aan zet lijkt in moeilijkheden te komen na bijvoorbeeld 1. Dxc7 Kxc7 2. Lf1 Kd6. Zowel f6 als c2 zijn zwak en het zwarte centrum is heel solide. De schaaklegende zorgde echter voor een daverende verrassing. Geen directe winst, maar wel een afwikkeling naar een superieure stelling.


In opgave 225 uit Schneider-Van Wely volgde 1. … Ta3xa2! 2. Th3xh7. Wit probeert het in de aanval. Andere zetten helpen evenmin. 2. … c5xd4! 3. Th7-h8+ (3. Dxd4 e5! of 3. Dh4 Ta1+!) 3. … Kg8xh8 4. Df2-h4+ Kh8-g8 5. Tc2xc7 d5xe4 6. d3xe4 d4-d3 en wit gaf op.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. Wie geen blogger is, kan 'anoniem' inloggen, maar zet er dan wel even je naam bij; volledig anonieme reacties worden verwijderd.

donderdag 12 juni 2008

King Loek

Op internet wordt hij King Loek genoemd. Sinds een jaar of tien is de Brabander duidelijk de sterkste schaker van Nederland. Hij werd maar liefst zes keer op rij Nederlands kampioen, maar speelt de laatste niet meer mee wegens een conflict met de schaakbond over zo ongeveer alles waar een schaker een conflict met zijn bond over kan hebben. Toch is Loek van Wely bepaald geen moeilijk mens. Een voorbeeld.

Het organisatiecomité van het TU/e Houtje Hoofd Helder Rapidtoernooi dat op 12 juli in Eindhoven wordt gespeeld, heeft al menig mailtje ontvangen van grootmeesters die vragen wat de ‘condities’ zijn. Dat betekent niet dat ze willen weten of er goede stoelen zijn, wat het speeltempo is of zelfs maar het prijzengeld, want dat kunnen ze allemaal op http://www.houtjehoofdhelder.nl/ lezen. Nee, ze willen weten of er in het geheim startgeld overeen te komen is en of ze reiskostenvergoeding kunnen krijgen. Dat zijn zeer terechte vragen, want grootmeesters hebben een hard bestaan als ze enkel van het prijzengeld moeten leven. Maar het is voor organisatoren, die toch al zo moeilijk aan sponsors kunnen komen, een buitengewoon lastige vraag. Wie wel en wie niet? Wat is redelijk? Wie zal dat betalen? Helaas is er bij het Houtje Hoofd Helder toernooi geen budget voor dit soort ondersteuning.

Wereldtopper Loek van Wely doet het heel anders. Aan Herman Grooten, een lid van het organisatiecomité, mailde hij vorig weekend refererend aan een potje zaalvoetbal: “Ondanks het feit dat je me laatst poortte, zal ik de schande als een man proberen te dragen en de 12e er gewoon bij zijn!” Op de vraag of dat betekende dat hij in het schaaktoernooi mee zou doen, antwoordde hij: “Goed. Nieuwe initiatieven mogen wel een steuntje in de rug krijgen.” Dat is nou eens een koninklijk gebaar!

Overigens zijn er nog twee grootmeesters die zich spontaan hebben aangemeld. Karel van der Weide, die nog niet zo lang geleden bekend maakte met de wedstrijdsport te stoppen, schort er zijn pensioen even voor op. Jan Werle heeft zelfs de terugreis van zijn vakantie omgeboekt om op tijd terug in Nederland te zijn. Het toernooi valt overigens ook bij de amateurs goed in de smaak: deze week hopen we de honderdste deelnemer te kunnen inschrijven.

Opgave 225 komt uit een partij Dmitri Schneider-Loek van Wely. Wit lijkt leuke aanvalskansen te hebben. Zwart aan zet slaat de aanval echter met winnend voordeel af. Ziet u hoe?


In opgave 224 kon zwart remise maken met 1. … Tg4-c4 2. Kb2-b3 Tc4-c5 3. Kb3-c4 Nu lijkt alles voorbij, want op 3. … Tc1 volgt 4. Pc3, maar zwart speelt: 3. … Tc5xc7! 4. Pd5xc7 Lh4-e7 met remise.

U vindt een animated gif van de oplossing op http://www.dubbelschaak.nl/. Onder 'REACTIES' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. Wie geen blogger is, kan 'anoniem' inloggen, maar zet er dan wel even je naam bij; volledig anonieme reacties worden verwijderd.

vrijdag 6 juni 2008

Schaakverhalen

Matten is een tijdschrift dat twee keer per jaar verschijnt. De ondertitel “Schaakverhalen” verraadt de inhoud. Vorige week verscheen het vierde nummer. Was het voorheen alleen verkrijgbaar in de stad of bij gespecialiseerde verzendhuizen, dit keer ligt er ook gewoon een stapeltje bij Elckerlijc. Het is de liefhebber van harte aan te bevelen.

Ongeveer een derde van Matten 4 staat in het teken van de op 17 januari overleden Robert James Fischer. Dat heb je met halfjaarlijkse bladen: ze zijn niet zo actueel. Maar misschien juist daarom wel zo lezenswaardig.

Nadat Fischer in 1972 wereldkampioen werd, trok hij zich terug uit de schaakarena. Veel schaakcoryfeeën hebben om uiteenlopende redenen getracht met hem in contact te komen. Anatoli Karpov, die in de volgende WK-cyclus Polugajevsky, Spassky en Kortsjnoj uitschakelde, heeft alles in het werk gesteld om tot een match met Fischer te komen. De twee supergrootmeesters blijken elkaar ook enkele keren te hebben ontmoet. Maar tot overeenstemming kwamen ze niet. De eis van Fischer, dat de uitdager met twee punten verschil de match moest winnen om de titel over te nemen, was te extreem. Maar ook jaren later was Karpov nog bereid te spelen. Dirk Jan ten Geuzendam vraagt Karpov heel tactvol wat hij ervan vindt dat veel mensen geloven dat Fischer de grootste schaker uit de geschiedenis is. Karpov antwoordt: “Waarom zou ik mijzelf verdedigen als iemand zegt dat Fischer de grootste was. Je hoeft alleen maar naar de resultaten te kijken.” En Karpov acht zijn eigen resultaten duidelijk superieur.

Ook Bessel Kok, de schaakmecenas, blijkt Fischer te hebben ontmoet. Hij fêteerde Fischer van 26 tot 30 april 1990 in Brussel. Fischer had zichzelf uitgenodigd, maar vroeg voor zijn bezoek wel $ 25.000. Nog afgezien van het vijfsterren hotel natuurlijk en de exquise maaltijden in sterrenrestaurants die verder helemaal leeg moesten zijn. Jan Timman was daar ook even bij aanwezig. Bessel Kok schreef er zelf een sappig verhaal over.

Ook de rest van de uitgave, onder andere over Ton Sijbrands, Botwinnik en de schakende operazanger Tabe Bas, levert fantastisch leesvoer op. Heel informatief en goed geschreven.

Opgave 224 komt uit een analyse van een partij tussen Dgebuadze en Herman Grooten. Zwart kan hier door een leuke truc remise maken. Ziet u hoe?


In de stelling van opgave 223 won Chu Chen met zwart door 1. … Pe5-g4+ 2. h3xg4 h5xg4 3. Lg2-f3 Te6-h6+ 4. Kh2-g2 Th6-h2+ en wit gaf op. Na 5. Kxh2 Dh6+ 6. Kg2 Dh3 is het mat.

Vorige week heb ik mij danig vergist in de technische moeilijkheden bij internetpublicaties. Animated gifs zijn niet zo gemakkelijk aan de praat te krijgen op een blog. U vindt de animated gif van de oplossing daarom voortaan op http://www.dubbelschaak.nl/.

Onder 'reacties' (gewoon even erop klikken onder dit bericht) kunt u opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. Wie geen blogger is, kan 'anoniem' inloggen, maar zet er dan wel even je naam bij; volledig anonieme reacties worden verwijderd.