Problemen

Door Huub van Dongen

- Wie is dat, Jac. Haring?
- Dat is een man, die maakt al vijftig jaar problemen.
- En over zo’n ruziezoeker wil je een boek schrijven?

Zo begint Bert Kieboom, direct na de inhoudsopgave, zijn boek 300 schaakproblemen van Jac. Haring uit 1984. Haring blijkt een alleszins bevredigend onderwerp voor de liefhebber. Want op het schaakbord is het, in tegenstelling tot in de werkelijkheid, een hele kunst een behoorlijk probleem te creëren. In de werkelijkheid volstaat een olijke opmerking over godsdienst, terrorisme, complottheorieën of Bush. Ik heb er genoeg in voorraad, maar ik laat ze maar achterwege.

Schaakproblemen zijn stellingen die iemand heeft bedacht en waarvoor de opdracht geldt: wit geeft mat in … en dan volgt een meestal zeer beperkt aantal zetten. Er is precies één oplossing, maar die is heel lastig te vinden. Bovendien demonstreert het zetverloop tenminste één opmerkelijk thema uit het rijke scala verrassende wendingen dat het schaakspel rijk is.

Het is verschrikkelijk moeilijk om een goed schaakprobleem te bedenken. Mooier dan Tim Krabbé in zijn verhaal Meester Jacobsen heeft niemand ooit de wanhoop beschreven die iemand kan overvallen die z’n droomprobleem sluitend probeert te krijgen. "Het was alsof hij een kloppende detective probeerde te schrijven en ineens merkte dat het tweede hoofdstuk over de irrigatiewerken in Ethiopië ging. Schrapte hij dat hoofdstuk, dan heetten alle vrouwen Rodrigo, en als ze hun namen weer hadden, dan bleek het lijk op de oneven bladzijden toch te leven."

Onlangs mailde de Boxtelse huisschaker Ramon Jessurun me een schaakprobleem dat hij samen met René Dupon heeft gecomponeerd. Ik verwachtte er niet veel van en probeerde het hautain zonder bord op te lossen. Dat lukte niet erg. Dan maar even opzetten. En wat ik toen zag …

Grote klasse Ramon en René. Dat moeten jullie vaker doen. Ik ben benieuwd hoeveel reacties er op deze rubriek komen.



Opgave 138 komt uit de partij Rob Witt-Hein Donner uit het NK van 1976. Donner besliste de partij fraai met 1. … Lf4-d2! Die kan niet genomen worden, bijvoorbeeld 2. Txd2 Dh2 3. f3 Tg6 4. g4 Dxh3+ 5. Kf2 Dh2+ 6. Kf1 Te4xg4 7. fxg4 Dg2 mat, of 2. Dxd2 Dh2 3. f3 Tg6 4. Lc4 Dh1+ 5. Kf2 Txg2 mat. Witt speelde nog een paar zetten door met een kwaliteit minder, maar had zich die moeite kunnen besparen.



Opgave 139 is het probleem van Ramon Jessurun en René Dupon. Wit geeft mat in vier. Tot 20 september kunt u de oplossing mailen aan huub@dubbelschaak.nl. Komt u er niet uit? Op de geheel vernieuwde en geüpdate www.dubbelschaak.nl vindt u tips.