Chess

Door Huub van Dongen

Maandagavond zond de AVRO een meer dan twee uur durende liveshow uit waarin de Musical Awards 2007 werden uitgereikt. Ik zal u niet lastigvallen met mijn mening over de abominabele geluidskwaliteit (werken ze in Hilversum met louter dove technici?), de groteske bombast, de zo duidelijk doorgestoken kaarten dat iedere kijker door de gaten heen al meteen kon zien wie de volgende onderscheiding zou krijgen en het feit dat de uitzending voor driekwart uit volstrekt overbodig applaus bestond. Neen, deze week blijven we positief en wijs ik er alleen op dat de musical Chess slechts twee nominaties in de wacht sleepte en geen enkele Award. Toch staat Chess, met songs al One Night in Bangkok en I Know Him So Well onder de liefhebbers van klootjesvolkcliché’s bekend als de meest muzikale musical.

Chess is een product van de ABBA-musici Björn Ulvaeus en Benny Andersson en tekstschrijver Tim Rice. Voor de oorspronkelijke productie, die in 1986 in London in première ging, werd bovendien samenwerking gezocht met de Britse schaakgrootmeester William Hartston wiens invloed heel duidelijk in het libretto en de enscenering herkenbaar was. De musical over de strijd om het wereldkampioenschap schaken, de koude oorlog en de warme liefde werd een daverend succes. Drie jaar lang stond de show avond aan avond in het Prince Edward Theatre. De première viel ongeveer samen met de start van de revanchematch tussen Kasparov en Karpov, ook in Londen. Het script herinnert in veel opzichten aan de sensatieverhalen rond de WK-matches van de naar het westen overgelopen Rus Victor Korchnoi tegen Anatoli Karpov en was dus erg actueel. Het succes was over toen de val van de muur in Berlijn de Koude Oorlog beslechtte. Ineens was alles gedateerd.

Sindsdien heeft Chess op diverse plaatsen in de wereld reprises gekend. Het verhaal werd opgepimpt, aangepast en ingekort maar het werd overal een flop. Vooral de bijdragen van William Hartston moesten er bij de modernisering aan geloven. Zelfs de slotcombinatie waarmee de held van het verhaal, de uit Rusland gevluchte Anatoli Sergievsky, in de laatste partij van de match de wereldtitel veiligstelt, is geschrapt. Ik ken schakers die alleen al voor die combinatie twee keer naar Londen reisden en een kaartje kochten.

Deze stelling (opgave 172) werd in het Prince Edward Theatre op 64 enorme beeldschermen vertoond die het decor vormden. Terwijl de muziek aanzwol, werden de zetten aan het publiek voorgespeeld. M’n mond viel open van verbazing. Ik hoorde niets meer. En ik begon veel te vroeg te klappen, want na de slotzet was de voorstelling nog niet afgelopen. Kunt u zelf ontdekken hoe wit met een lange reeks offers de partij beslist?

In opgave 171 zien we de Russische grootmeester Savakasov aan het werk. Hij speelde 1. Te1-e5!! Wijkt zwarts dame, dan kan hij Pb6 niet blijven dekken. Op 1. ... Db5xb4 volgt 2. Td3-b3. Maar op 1. … d6xe5 volgt 2. Td3-d7+!! Pb6xd7 (2. ... Kb8 helpt ook niet. Bijvoorbeeld 3. Tb7+ Ka8 4. Txb6 Dc4 5. Tb8+! en 6. Da7 mat) Txb63. Df2-a7+ en zwart loopt mat.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.