The Bad Bishop

Door Huub van Dongen

Bijna alle begrippen uit de schaakstrategie zijn geïntroduceerd door Wilhelm Steinitz (1836-1900), de eerste officiële wereldkampioen. Steinitz kwam uit Praag, hij studeerde in Wenen, maar verbleef ook lange tijd in Londen, New York en Moskou. Hij publiceerde vooral in het Engels. Ik denk dat hij een dichter was.

In de schaakstrategie gaat het natuurlijk al gauw over de relatieve waarde van de stukken. Paard en loper zijn meestal ongeveer aan elkaar gewaagd en ze hebben op het schaakbord al menige oorlog uitgevochten. Maar in de meeste talen stelt de beschrijving helemaal niets voor. Een strijd tussen ‘knight’ en ‘bishop’ zet alles in een historische context.

Vooral de ‘bad bishop’ prikkelt natuurlijk de fantasie. Een ‘slechte loper’ stelt daarmee vergeleken niets voor. In het schaken gaat het om een loper die ernstig in zijn bewegingsvrijheid wordt gehinderd door zijn eigen pionnen. Een witveldige loper is vaak tot lanterfanten gedoemd als zijn eigen pionnen op wit zijn vastgelegd. In het eindspel legt hij het bijna altijd af tegen een heroïsch strijdende ‘good knight’.

Uiteraard is het inzicht in het schaakspel sinds de tweede helft van de 19e eeuw aanzienlijk gegroeid. De strategische wetten van Steinitz worden door het grootmeestersgilde steeds vaker met een korreltje zout genomen. En ook de amateur moet het inmiddels zijn opgevallen. Werden we in de jaren zestig van de vorige eeuw via de boeken van Euwe nog vertrouwd gemaakt met de principes van Steinitz, al eind jaren zeventig zagen we wereldkampioen Karpov bij voorkeur met een ‘bad bishop’ zijn tegenstanders over de kling jagen.

Hoe de schaakstrategie zich heeft ontwikkeld, wordt helder uitgelegd door John Watson, in Secrets of Modern Chess Strategy. Voor schakers met enig taalgevoel is het bovendien een erg hilarisch boek. De mooiste hoofdstuktitels: Pawns: in chains and doubled up, The Contemporary Knight, Royalty in Our Times en vooral het onvegetelijke The New Morality of the Bad Bishops.

Dat bisschoppen af en toe een beetje kunnen toveren, blijkt uit opgave 158: wit maakt remise.

De machtige loper op a1 helpt wit in opgave 157 om de partij snel met 1. Tg1-g3 te beslissen. Er is geen verdediging tegen de dreiging 2. Dxh7+ Kxh7 3. Tg3+ en mat.

Onder 'comments' kunt opmerkingen kwijt en natuurlijk de oplossing van de opgave van de week. U vindt er ook een tip. Gewoon inloggen als 'anonimous' of 'other' als u tenminste zelf geen blogger bent.