Taboes

Door Huub van Dongen

Het leven in de schaakwereld wordt beheerst door talloze taboes. Ik zou daar graag een stukje over schrijven, maar het is onder schakers not done om over taboes te praten, laat staan er over te schrijven. Wel kan ik u verzekeren dat het allemaal kleine kwesties zijn waar de schakers zich voor schamen, terwijl dat helemaal niet nodig is, omdat al die zwakheden iedereen overkomen, heel natuurlijk zijn en alleen wegens sociale druk, status of imago verzwegen moeten worden.

Dat is een heel verschil met het werkelijke leven. Onlangs werd er zelfs open en bloot een complete televisieavond aan de honderd grootste taboes van Nederland gewijd. En wat opviel: het ging niet alleen over gêne voor kleinigheidjes. Neen, in de top was alles wat passeerde keiharde criminaliteit. Dáár schamen schakers zich niet voor. Ze koketteren ermee. "Ik heb hem bestolen", heb ik spelers enthousiast horen vertellen na een met veel geluk gewonnen partij. "In mootjes gehakt" is een vaste uitdrukking als de zege wat overtuigender tot stand kwam. Zelfs "verkracht" heb ik met veel bravoure aan de bar horen roepen na een glansrijke overwinning op één van de weinige dames die het schaakspel beoefenen.

Als u het niet doorvertelt en absoluut geheim houdt, wil ik u het grootste taboe onder topschakers wel verklappen. Het allerergste, waar de topper zich het meest voor schaamt en wat hij nooit toe zal geven, is het totaal missen van een mogelijkheid van de tegenstander. Dan komen de smoesjes. "Slechte zetten hoef je niet te zien", zeggen ze achteraf om te sarren als ze toch nog hebben gewonnen. "Ik had het wel gezien, maar de gevolgen onderschat", is een mooie uitvlucht na een verliespartij. Jan Timman maakte het in zijn goede tijd waarschijnlijk het bontst met de grove leugen: "Ik had het wel gezien, maar ik was het even vergeten".



In opgave 139 van enkele weken geleden, werd gevraagd om een mat in vier. Ik kreeg een reactie van Gerard Smits uit Boxtel, een internationaal meester in het probleemschaak die ik tot mijn schande niet kende. Hij wees erop dat de beoogde oplossing 1. Ka3-b3 a4-a3 2. Lh1-f3 a3-a2 3. Lf3-d1 faalt op de minorpromotie 3. … a2-a1P en het mat op b3 is gedekt. Niet gezien en ik schaam me diep. Ik ben zelfs vaste medewerker van het blad Minorpromotie.



Het idee achter opgave 139 inspireerde Gerard Smits tot een leuke driezet. Opgave 145: wit geeft mat in drie. Maar dit keer vragen we wel echt álle varianten.



De oplossing van van opgave 144, waar we vroegen om een mat in vier: 1. e7-e8T!! (en vooral niet 1. e8D d1P+! 2. Kg3 Pe3!! en wit kan niet in twee etten matgeven omdat 3.Dxe3 pat oplevert) 1. ... d2-d1P+ (anders volgt 2. Th8 schaak en mat op de volgende zet) 2. Kf2-g3 Pd1-e3 3. Te8xe3 Kh1-g1 4. Te3-e1 mat. Onvoorstelbaar toch, dat in zo'n simpele stelling twee minorpromoties verborgen zitten.

Oplossingen en reacties kunt u kwijt onder 'comments'. Daar hoeft u geen 'blogger' voor te zijn. U kunt ook reageren als 'other' of zelfs 'anonymous'. U vindt daar ook een tip om de goede oplossing te vinden.