Door Huub van Dongen
De schaaksport kent naast het spelen van partijen in competitie- of toernooiverband een aantal disciplines die nóg minder aandacht krijgen in de pers. De minst bekende is wel het componeren van schaakproblemen. Het is de puurste vorm van schaakkunst, maar zelfs onder clubschakers is de kennis van dit metier gering. Zo is het mogelijk dat in Boxtel al meer dan twintig jaar een in kringen van probleemvrienden wereldberoemde componist woont, waar niemand op de plaatselijke schaakclub tot voor kort ooit van had gehoord.
Gerard Smits, geboren in 1950, bracht zijn jeugd door in de Achterhoek. Hij leerde het schaakspel kennen via vriendjes op school, maar hij was nooit bijzonder geïnteresseerd in het spel tot hij in zijn studententijd tijdens een slapeloze nacht een schaakpartij tussen Karpov en Korchnoi uit de krant naspeelde. Ineens werd hij gegrepen en in zijn zoektocht naar informatie stuitte hij op de probleemrubriek die Lodewijk Prins in die tijd in het Parool verzorgde. Het werd het begin van een periode van tien jaar waarin Gerard Smits talloze schaakproblemen componeerde. Hij stuurde ze op naar probleemtijdschriften en hij won er vele prijzen mee. Zo maakte hij snel naam. Hij werd redacteur van een aantal internationale bladen op dit specialistische gebied en omdat zijn composities het meer dan vijfentwintig keer tot een vermelding in het driejaarlijkse Fide-album van beste schaakproblemen brachten, werd hij benoemd tot Internationaal Schaakmeester in de Compositie. Halverwege de jaren tachtig noopten drukke werkzaamheden hem zijn tijdrovende hobby te laten varen. Maar hij woont in Boxtel. En hij is een kanjer.
Speciaal voor deze schaakrubriek componeerde Gerard Smits opgave 145. Enkele weken geleden publiceerde ik hier een probleem van de Boxtelaar Ramon Jesserun, maar Gerard vond een weerlegging. De sleutelzet inspireerde hem echter tot een compositie. De oplossing: 1. Lh1-f3. Zwart is nu in zetdwang. Op 1. .. d2 volgt 2. Le2 en Lc4 mat. Op 1. .. exf3 komt 2. e4+ Kxd4 3. Pe6 mat. 1. ... gxf4 wordt beantwoord met 2. Tg1 en 3. Tg5 mat. 1. … g3 loopt fout af wegens 2. Lxh5 en 3. Lf7 mat. En op 1. … h4 komt 2. Lxg4 en 3. Le6 mat. Het is een enorme kunst om vijf verschillende matten zo economisch in elkaar te vlechten.
Opgave 146 is ook een driezet van Gerard Smits. Hij won er in 1976 de eerste prijs mee bij de jaarlijkse compositiewedstrijd van Het Parool en het werd zijn eerste vermelding in het Fide-album. Mat in drie dus. En het is een hele lastige! Op www.dubbelschaak.nl zullen de komende weken meer schaakproblemen van Gerard Smits worden gepubliceerd.
U kunt heel gemakkelijk op dit artikel reageren door op 'comment' te klikken. Als u zelf geen blogger bent, vink dan even 'other' of 'anonimous' aan. Onder de comments vindt u ook een tip om tot de juiste oplossing te komen. En tot 16 november kunt u er ook uw oplossing van opgave 146 posten.
2 opmerkingen:
Een goeie tip heb je hier wel nodig, maar die is niet zo gemakkelijk te geven zonder meteen van alles te verraden.
Dit is een heel moeilijk probleem om op te lossen. Een aardig idee lijkt 1. Dc3 maar dan is het geen mat in drie na 1. ... Tc4 2. Dd3+ Td4 (en vooral niet 2. ... Dxd3 3. Pc8 mat)3. Dd4+ Td5.
De sleutelzet is een zogenaamde 'stille zet', een zet die niets slaat en niets lijkt te dreigen. Daarna is wit in zetdwang. Hij kan ontzettend veel verschillende zetten doen (als ik goed geteld heb maar liefst vijftig!), maar na al die zetten is het mat in twee. En er zitten een heleboel verschillende matten in. Het is echt een hele klus om dit op te lossen. Kun je nagaan wat een kunst het is om dit moois allemaal kloppend te krijgen. Dit is echt een prachtige compositie.
Jammer,jammer, jammer, dat Gerard niet meer actief is in de schaakprobleemwereld. Schitterende werkstukken heeft hij afgeleverd in het verleden.De oplossing van de driezet is 1.Lg8 tempo! Hoofdmoot zijn daarna zeven(!) interferentievarianten, bijv. 1...,Df5.2.Lc5+,Dxc5.3.Pc8 mat. Ik vermeld er slechts eentje, want het probleem is mij als kenner te bekend. Maar ik vraag Gerard bij deze: toe Gerard, verras ons nog eens met een fraaie compositie. Was getekend : Paul Dekker, lid vanaf 1954 van de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden en lid van RSR Ivoren Toren, de Rotterdamse vereniging die onlangs met het tweede team bij jullie op bezoek was! Met schaakgroeten.
Een reactie posten